Karamanlı gurbetçilerin iki yönlü hikayesi

1960'lı yıllardan itibaren, Türkiye genelinde olduğu gibi Karaman'dan da büyük bir işçi göçü dalgası başladı. Avrupa’ya özellikle Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa gibi ülkelere doğru yönelen bu göç, Karaman’ın kırsal kesimlerinden yoğun bir şekilde gerçekleşti. İlk olarak aile reisleri olarak tek başlarına yurt dışına giden işçiler, zamanla ailelerini de yanlarına alarak, köylerde nüfusun ciddi şekilde azalmasına yol açtı.
Bugün, Avrupa’da yaşayan çok sayıda Karamanlı gurbetçi, topluluklar halinde varlıklarını sürdürüyor. Almanya başta olmak üzere, Avusturya, İsviçre, Danimarka gibi ülkelerde yoğunlaşan Karamanlılar, yaz aylarında memleketlerine geri dönerek şehrin demografik ve ekonomik yapısını yeniden şekillendiriyorlar. Karaman dışında, Libya, Suudi Arabistan ve Avustralya gibi uzak ülkelerde de gurbetçi Karamanlı toplulukları bulunuyor.

YAZ AYLARINDA KARAMAN’A GELEN EKONOMİK CANLILIK

Yaz ayları Karaman için bir hareketlilik dönemidir. Avrupa’da yaşayan Karamanlı gurbetçiler, tatil için memleketlerine döndüklerinde şehrin nüfusunu artırırken, aynı zamanda ekonomik bir canlılık da getiriyorlar. Döviz kurunun avantajlı olması sebebiyle, gurbetçiler Karaman’da konut kiralamadan alışverişe kadar birçok sektörde büyük harcamalar yapıyorlar. Yerel esnaf, bu dönemi dört gözle beklerken, gurbetçilerin sağladığı ekonomik katkı birçok sektörde hissediliyor.
Ancak bu ekonomik katkıya rağmen, bazı gurbetçiler Karaman’da sosyal dışlanma yaşadıklarını dile getiriyor. Bir gurbetçi, bu durumu şöyle ifade ediyor: "Türkiye ekonomisine sağladığımız katkı Karaman'da yaşayan halkın umurunda değil. Sevilmediğimiz çok belli oluyor. Dövizimiz burada değerli ama bu bizim suçumuz değil. Yine de tatil için memleketimize geliyoruz ve burada para harcıyoruz."

İKİ FARKLI KÜLTÜRDE SIKIŞAN GURBETÇİLERİN KİMLİK MÜCADELESİ

Gurbetçilerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, yaşadıkları sosyal dışlanma hissi. Avrupa’da ‘yabancı’ olarak görülen Karamanlı gurbetçiler, Türkiye’de ise ‘Almancı’ olarak etiketleniyorlar. Bu iki farklı kimlik arasında sıkışıp kalmak, özellikle genç nesiller için ciddi bir zorluk oluşturuyor.
Üçüncü nesil bir gurbetçi, bu durumu şu sözlerle özetliyor: "Avrupa’da gurbetçi Türk olduğumuz için dışlanıyoruz, Türkiye’de ise Avrupa’da yaşayan gurbetçi Türk olduğumuz için dışlanıyoruz. Almanya’da Türk, Türkiye’de Almancıyız. İki ülke arasında sıkışmış durumdayız."
Bu sosyal dışlanma hissi, gurbetçilerin hem Avrupa’daki hem de Karaman’daki yaşamlarında karşılaştıkları en büyük sorunlardan biri olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte, bazı gurbetçilerin uygunsuz davranışları, tüm gurbetçilerin haksız yere eleştirilmesine neden olabiliyor.
Bir gurbetçi, bu durumu şöyle açıklıyor: "Görgüsüzce hareket eden bazı gurbetçiler Karaman’da olumsuz davranışlar sergileyebiliyor. Ancak bu davranışları tüm gurbetçilere mal etmek yanlış. Suç bireyseldir ve tüm gurbetçilere yüklenmemelidir."

GÖÇÜN EKONOMİK VE DEMOGRAFİK YANSIMALARI

1960’lardan bu yana gerçekleşen işçi göçü, Karaman’ın demografik yapısını kalıcı şekilde değiştirdi. Kırsal bölgelerde nüfus azalırken, Avrupa’daki Karamanlılar güçlü topluluklar oluşturdular. Yaz aylarında Karaman’a dönen gurbetçiler, konut piyasasından ticarete kadar birçok alanda şehir ekonomisine katkı sağlıyorlar. Ancak bu ekonomik canlılık, gurbetçilerin karşılaştıkları sosyal sorunların göz ardı edilmesine neden olmamalı.
Gurbetçiler, Karaman’da kalıcı olmak isteseler de karşılaştıkları sosyal dışlanma ve yerel iş olanaklarının yetersizliği, onları tekrar Avrupa’ya dönmeye zorluyor. Bu durum, Karaman’daki demografik ve ekonomik dengenin sürekli bir değişim halinde olmasına neden oluyor.

GURBETÇİLERLE KARAMAN ARASINDA GÜÇLÜ BAĞLAR KURULMALI

Karamanlı gurbetçilerin memleketlerine sağladığı ekonomik katkı tartışmasız bir gerçek. Ancak, bu katkının devamlı olabilmesi için gurbetçilerin sosyal entegrasyonunu destekleyecek politikaların geliştirilmesi gerekiyor. Hem yerel halk hem de gurbetçiler arasında oluşan önyargılar aşılmalı ve gurbetçilere yönelik daha kapsayıcı bir yaklaşım benimsenmelidir.
Gurbetçilerin Karaman’a olan bağlılıkları, şehrin gelecekteki ekonomik büyümesi ve toplumsal uyumunun en önemli unsurlarından biri olarak görülmelidir. Bu bağın güçlenmesi hem Karaman’a kalıcı katkılar sağlayacak hem de gurbetçilerin kendilerini ait hissedecekleri bir memleket yaratacaktır.
 

ADEM DEMİREL