“Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır”

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti’nin resmen kurulduğu tarihtir. Ulu Önder Atatürk, diğer bayramlar gibi bu bayramı da gelecek nesillere bir miras olarak bırakmıştır. 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan bir anayasa değişikliğiyle Türkiye’nin yönetim biçimi Cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Bunun 101 pare top atışıyla kutlanması aynı gün meclis tarafından kararlaştırılmıştır. Bizler de yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş günü olan 29 Ekim’i her yıl ülkece coşku içinde kutlamaya devam ediyoruz.

Türk halkı için Cumhuriyet Bayramı, milli birlik ve beraberliğin, toplumsal dayanışmanın üst düzeye çıktığı milli bayramlarımızdan birisidir. Kurtuluş Savaşı’nın Türk milletinin zaferiyle sonuçlanmasının ardından ortaya çıkan yönetim boşluğunun kaldırılması amacıyla yeni bir yönetim biçiminin belirlenmesi şarttı. Mustafa Kemal ve arkadaşları yaptıkları çalışmalar sonucu Türkiye’ye yakışır yönetim şeklinin cumhuriyet olduğuna karar verdi. Nihayetinde 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildi.

29 EKİM 1923'TE NE OLDU?
Osmanlı İmparatorluğu’nda, ikinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonra Birinci Dünya Savaşı başladı. 1914′te başlayan Birinci Dünya Savaşı’na dünyanın belli başlı devletleri katıldı. Dört yıl süren savaş sonunda bizimle birlikte olan devletler yenildi. Savaş kurallarına göre biz de yenilmiş sayıldık. Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafından paylaşıldı. Ulusuna inanan, güvenen Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919′da Samsun’a geldi. Erzurum’da, Sivas’ta kongreler düzenledi. Mustafa Kemal Paşa “Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır.” diyordu.

Yurdun dört bir tarafından gelen ulus temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan 1920 günü Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nde toplandı. Meclis, Mustafa Kemal Paşa’yı başkan seçti. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. Bir yandan efeler, dadaşlar, seymenler bulundukları yörede düşmana karşı koydular. Öte yandan düzenli ordular İnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’da savaştılar. Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı.
Gece olmuştu.
*Mustafa Kemal, Çankaya'ya gitmek üzere Meclis'ten ayrılırken, koridorlarda kendisini beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşalara rastladı.

*Kendisiyle görüşmek için o zamana değin orada beklediklerini anlayınca, Millî Savunma Bakanı Kâzım Paşa'ya döndü, akşam yemeğine gelsinler dedi.İsmet Paşa ile Kâzım Paşa'ya ve Fethi Bey'e de Çankaya'ya kendisiyle birlikte gelmelerini söyledi.*Çankaya'ya varınca, orada kendisini görmek üzere gelmiş olan Rize milletvekili Fuat, Afyonkarahisar milletvekili Ruşen Eşref Beylere rastladı. Onları da yemeğe alıkoydu.*Yemek yenirken "Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz!" dedi.

*"Kendi anlatımına göre", orada bulunan arkadaşları hemen düşüncesini benimsediler.*Yemeği bıraktılar.Mustafa Kemal, o dakikadan başlayarak, izlenecek yöntem için kısa bir program düzenledi ve arkadaşlarını görevlendirdi.*"O gün" tam 96 yıl önce bugün idi.Cumhuriyetin ilanından bir gün öncesi, 28 Ekim 1923 gecesi!"Anadolu'da bağımsız cumhuriyet kurulacak"Cumhuriyet'in resmen ilan edilmesinden önce, işgalci güçler Mustafa Kemal'in düşüncelerini sezmişlerdi.Daha işgalin ilk yılında, 1919'da, Yunan ve Fransız basınında "Kemal, Cumhuriyet ilân edecek" haberleri çıkıyordu.Eylül 1919'da İngilizler de aynı raporları ülkelerine geçmeye başlamışlardı.Örneğin, İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiseri Amiral "de Robek", Londra'ya gönderdiği raporlarda, "Elde mevcut bütün raporlara göre, harekât, Anadolu'da bağımsız bir cumhuriyet yönünde gelişmektedir" diyordu."Türk milletinin tabiat ve şiarına en uygun…""Ankara, Cumhuriyetin yıldönümü bayramı içinde mutluluk ve sevinçle çalkalanıyordu.
CUMHURBAŞKANI" Mustafa Kemal, kurduğu Cumhuriyetin birinci yıldönümünü değerlendiriyordu (29 Ekim 1924)."Türk milletinin tabiat ve şiarına en uygun olan idare cumhuriyet idaresidir.""Bir senelik hayat, bu hakikati bütün açıklığıyla ispat etmiştir.

CUMHURİYET YÖNETİMİ KURULDU
29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verildi. Meclis önergeyi kabul etti. Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet’in ilanı yurtta sevinç ve coşku ile karşılandı. Cumhuriyet; yurttaşların seçme ve seçilme hakkının olduğu bir yönetimdir. Ulus temsilcilerinin kabul ettiği yasalarla ülkenin yönetilmesidir. Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur. Cumhuriyet’i korumak, kollamak, yaşatmak her yurttaşın ödevidir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhuriyet ile ilgili sözleri, bu sene 96. yılı kutlanılan Cumhuriyet'in ilanı için merak ediliyor. Bir gün öncesinde "Efendiler! Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz" diyen Mustafa Kemal'in Cumhuriyet için söylediği sözler:

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'ÜN CUMHURİYET SÖZLERİ
Türk ulusu büyüktür. Özgürlüğü ve barışı sever. Canı pahasına da olsa, Cumhuriyeti sonsuza kadar yaşatacak güçtedir. Ve yaşatacaktır…Cumhuriyet, etnik kökeni ne olursa olsun tüm yurttaşlarını Türk Ulusu çatı kimliğinde birleştirmiştir.”

Mustafa Kemal Atatürk'ün Cumhuriyet sözleri: "Efendiler! Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz! 

* Demokrasi ilkesinin en yeni ve akılcı uygulamasını sağlayan hükümet biçimi cumhuriyettir.

* Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle devlet şekli demektir.

* Her karış toprağıyla bölünmez bütün olan ülkemiz Edirne’den Kars’a, İzmir’den Hakkari’ye, Sinop’tan Hatay’a, Türk Devleti’ne yurttaşlık bağı ile bağlı olan herkesin ortak yurdudur.

* Tekil devlet yapımız, ulusal birliğimizin, huzurun ve toplumsal barışın en önemli güvencesidir. Tekil devlet yapımızın, ülke tümlüğünün, ulusal birliğimizin sonsuza kadar korunacağından kimse kuşku duymamalıdır.

* Türk ulusunun yaratılışına en uygun olan yönetim cumhuriyettir.

* Cumhuriyet erdeme dayanan bir yönetimdir.

* Cumhuriyet düşünce, beden ve bilim bakımından güçlü koruyucular ister.

* Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz.

* Benim nâçiz vücudum birgün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.

* Geleceğe güçlü biçimde ulaşabilmek, Cumhuriyetimizi korumak ve yaşatmakla olanaklıdır.

* Biz doğrudan doğruya milletseveriz ve Türk milliyetçisiyiz. Cumhuriyetimizin dayanağı, Türk topluluğudur.

* Cumhuriyet fikir serbestliği taraftandır. Samimî ve meşru olmak şartıyla, her fikre hürmet ederiz. Her kanaat bizce muhteremdir.

* Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.